چری
فونیکس
ام وی ام
اکستریم
آموزش و شناخت لوازم یدکی خودرو؛ انواع و کاربردها
این قطعات همان لوازم یدکی هستند؛ اجزایی که شاید نام‌شان را کمتر شنیده باشیم، اما با عملکردشان هر روز سروکار داریم. شناخت لوازم یدکی تنها به مکانیک‌ها یا فروشندگان قطعه مربوط نمی‌شود؛ بلکه برای هر راننده‌ای، از تازه‌کار تا حرفه‌ای، آموزش لوازم یدکی خودرو ضروری است.
آموزش لوازم یدکی خودرو؛ انواع و کاربردها
لوازم یدکی خودرو به قطعات و اجزایی گفته می‌شود که برای حفظ عملکرد صحیح و ایمنی خودرو، به‌صورت دوره‌ای تعویض یا تعمیر می‌شوند.
البته قطعات یدکی خودرو را می‌توان به‌شیوه‌ای دیگر هم تعریف کرد و آن قطعاتی هستند که به هر دلیل جایگزین قطعات اصلی می‌شوند. هر قطعه از خودرو در معرض فرسایش و خرابی است و در صورت لزوم باید با قطعه جدید جایگزین شود، این قطعه جدید که در حقیقت «یدک» قطعه اصلی است، «قطعه یدکی» نامیده می‌شود.
در این آموزش لوازم یدکی خودرو، خواهید آموخت که عمر هر قطعه با قطعه دیگر متفاوت است. برخی قطعات به‌اندازه طول عمر خودرو دوام دارند و برخی دیگر باید هر چند ماه یک‌بار تعویض شوند.
لازم به ذکر است که خرید لوازم یدکی اصلی و تشخیص لوازم یدکی تقلبی اهمیت زیادی دارد.
دسته‌بندی کلی لوازم یدکی خودرو
قدم اول در آموزش لوازم یدکی خودرو، آشنایی با دسته‌بندی‌های کلی این قطعات است. درک صحیح از دسته‌بندی‌ها، پایه‌ای برای انتخاب درست، نگهداری قطعات خودرو و تعویض به‌موقع این قطعات است. به‌طور کلی، لوازم یدکی خودرو را می‌توان در پنج گروه اصلی طبقه‌بندی کرد که هرکدام نقشی مشخص در عملکرد یا ظاهر خودرو دارند.
لوازم یدکی مصرفی
قطعات یدکی مصرفی، آن‌هایی هستند که در بازه‌های زمانی مشخص یا پس از پیمودن مسافت معین نیاز به تعویض دارند. این گروه بیشتر در معرض سایش، آلودگی یا حرارت هستند. برای مثال، فیلتر روغن خودرو، شمع موتور و لنت ترمز خودرو از جمله لوازم مصرفی به‌شمار می‌روند. در سرویس دوره‌ای خودرو معمولا این قطعات تعویض می‌شوند.
1.قطعات مکانیکی خودرو
لوازم مکانیکی شامل قطعاتی هستند که به‌طور مستقیم در فرآیند حرکت، انتقال قدرت یا پایداری خودرو نقش دارند. این قطعات معمولاً پیچیده‌تر و گران‌قیمت‌تر هستند و خرابی آن‌ها ممکن است موجب توقف کامل خودرو شود. سیستم کلاچ، کمک‌فنر یا گیربکس برخی از این قطعات هستند.
2.لوازم یدکی بدنه
لوازم بدنه، به ظاهر خودرو و حفاظت از بخش‌های داخلی آن مرتبط‌اند. این دسته، علاوه‌بر جنبه زیبایی، در ایمنی خودرو نیز نقش دارند. گلگیر، سپر و درب‌ها از اجزای رایج این گروه هستند. در آموزش لوازم یدکی خودرو مهم‌ترین آن‌ها را به‌همراه نقش آن معرفی می‌کنیم.
3.قطعات برقی خودرو
لوازم برقی و الکترونیکی وظیفه کنترل و تغذیه بسیاری از سیستم‌های اصلی خودرو را بر عهده دارند. از روشن‌شدن خودرو گرفته تا عملکرد سنسورها و چراغ‌ها، همگی به این قطعات وابسته‌اند. باتری، استارت و ECU در این دسته قرار می‌گیرند.
4.لوازم جانبی و تزئینی
در نهایت، لوازم جانبی و تزئینی به تجهیزاتی گفته می‌شود که مستقیماً در عملکرد فنی خودرو نقشی ندارند، اما راحتی راننده، زیبایی فضای داخلی یا امکانات رفاهی را افزایش می‌دهند. کف‌پوش، قاب فرمان یا روکش صندلی نمونه‌هایی از این گروه هستند.
معرفی مهم‌ترین لوازم یدکی مصرفی و عملکرد آن‌ها در خودرو
مهم‌ترین نکته‌ای که در آموزش لوازم یدکی خودرو باید به آن توجه کنید این است که عدم تعویض به‌موقع قطعات مصرفی، نه‌تنها می‌تواند از کارایی اتومبیل بکاهد، بلکه ممکن است سبب خرابی بقیه قطعات گردد. در ادامه مهم‌ترین این قطعات را معرفی کرده، کاربرد و زمان تعویض آن‌ها را مشخص می‌کنیم.
۱. فیلتر روغن
فیلتر روغن وظیفه تصفیه روغن موتور را دارد و از ورود گردوغبار و ناخالصی‌ها به داخل موتور جلوگیری می‌کند. این فیلتر به حفظ سلامت موتور و افزایش طول عمر آن کمک می‌کند.
زمان تعویض: معمولاً هر ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۶ ماه یک‌بار (هم‌زمان با تعویض روغن موتور، بسته به توصیه سازنده خودرو).
۲. فیلتر هوا
فیلتر هوا از ورود گردوغبار، حشرات و ذرات معلق به داخل موتور جلوگیری می‌کند و هوای تمیز را برای احتراق تأمین می‌کند. این قطعه باعث بهبود عملکرد موتور و کاهش مصرف سوخت می‌شود.
زمان تعویض: هر ۱۰,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۱۲ ماه یک‌بار (در مناطق گردوغبار بیشتر، ممکن است زودتر نیاز به تعویض داشته باشد).
۳. لنت ترمز
لنت‌های ترمز با ایجاد اصطکاک بین دیسک یا کاسه ترمز، خودرو را متوقف می‌کنند. این قطعه مستقیماً با ایمنی خودرو مرتبط است.
زمان تعویض: هر ۲۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر (بسته به‌نوع رانندگی، شرایط جاده و جنس لنت). بررسی دوره‌ای ضخامت لنت ضروری است.
۴. روغن موتور
روغن موتور، قطعات متحرک موتور را روان‌کاری می‌کند، اصطکاک را کاهش می‌دهد، گرما را دفع می‌کند و از خوردگی قطعات جلوگیری می‌کند.
زمان تعویض: هر ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۶ تا ۱۲ ماه (بسته به‌نوع روغن و توصیه سازنده خودرو).
۵. شمع خودرو
شمع‌ها جرقه لازم برای احتراق مخلوط سوخت و هوا در موتور را ایجاد می‌کنند. عملکرد صحیح شمع‌ها باعث بهبود کارایی موتور و کاهش مصرف سوخت می‌شود.
زمان تعویض: هر ۳۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر (بسته به‌نوع شمع: مسی، پلاتینیومی یا ایریدیومی).
۶. فیلتر سوخت
فیلتر سوخت ناخالصی‌ها و ذرات موجود در سوخت را حذف می‌کند تا سوخت تمیز به موتور برسد. این قطعه از آسیب به انژکتورها و سیستم سوخت‌رسانی جلوگیری می‌کند.
زمان تعویض: هر ۲۰,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ کیلومتر (بسته به‌نوع خودرو و کیفیت سوخت).
۷. تسمه تایم
تسمه تایم هماهنگی بین حرکت سوپاپ‌ها و پیستون‌ها را در موتور برقرار می‌کند. خرابی آن می‌تواند به آسیب جدی موتور منجر شود.
زمان تعویض: هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۴ تا ۶ سال (بسته به توصیه سازنده خودرو).
۸. باتری خودرو
عملکرد: باتری انرژی الکتریکی لازم برای استارت موتور، روشنایی و عملکرد سیستم‌های برقی خودرو را تأمین می‌کند.
زمان تعویض: هر ۳ تا ۵ سال (بسته به کیفیت باتری، شرایط آب‌وهوایی و نحوه استفاده).
معرفی مهم‌ترین قطعات مکانیکی خودرو و عملکرد آن‌ها
این قطعات با هماهنگی یکدیگر، قدرت، ایمنی و پایداری خودرو را فراهم می‌کنند. در ادامه این مقاله آموزشی لوازم یدکی خودرو، شما را با این دسته‌بندی و مهم‌ترین اجزای آن آشنا می‌کنیم.
آموزش لوازم یدکی خودرو؛ انواع و کاربردها
۱. موتور
موتور قلب خودرو است که با احتراق سوخت، انرژی لازم برای حرکت خودرو را تولید می‌کند. این قطعه شامل اجزایی مانند پیستون‌ها، میل‌لنگ و سوپاپ‌ها است و نیروی محرکه را به گیربکس منتقل می‌کند.
زمان تعویض/بررسی: موتور معمولاً تعویض نمی‌شود، اما نیاز به تعمیر و نگهداری دوره‌ای دارد (هر ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر برای تعویض روغن و بررسی).
۲. گیربکس (جعبه‌دنده)
گیربکس نیروی تولیدشده توسط موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند و با تنظیم نسبت دنده، سرعت و گشتاور را کنترل می‌کند. گیربکس‌ها می‌توانند دستی یا اتوماتیک باشند.
زمان تعویض/بررسی: گیربکس معمولاً نیازی به تعویض ندارد، اما روغن گیربکس باید هر ۴۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر (برای گیربکس‌های اتوماتیک) یا طبق توصیه سازنده تعویض شود. در صورت خرابی ممکن است تعمیر یا تعویض لازم باشد و هزینه زیادی دارد.
۳. سیستم تعلیق
سیستم تعلیق (شامل فنرها، کمک‌فنرها و بازوهای کنترلی) ضربات ناشی از ناهمواری‌های جاده را جذب می‌کند، پایداری خودرو را حفظ می‌کند و راحتی سرنشینان را افزایش می‌دهد.
زمان تعویض/بررسی: کمک‌فنرها معمولاً هر ۸۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر نیاز به تعویض دارند. سایر اجزای تعلیق باید به‌صورت دوره‌ای (هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر) بررسی شوند و در صورت فرسودگی تعویض شوند.
۴. دیسک و صفحه کلاچ
در خودروهای دنده‌ای، دیسک و صفحه کلاچ ارتباط بین موتور و گیربکس را برقرار می‌کنند و امکان تعویض دنده را فراهم می‌کنند. این قطعه انتقال قدرت را کنترل می‌کند.
زمان تعویض/بررسی: کلاچ معمولاً هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر (بسته به سبک رانندگی) نیاز به تعویض دارد. علائم سایش مانند لغزش کلاچ نشان‌دهنده نیاز به بررسی است.
۵. سیستم ترمز (دیسک‌ها و کالیپرها)
دیسک‌های ترمز و کالیپرها با ایجاد اصطکاک، سرعت خودرو را کاهش می‌دهند یا آن را متوقف می‌کنند. این قطعات یدکی برای ایمنی خودرو حیاتی است.
زمان تعویض/بررسی: دیسک‌های ترمز معمولاً هر ۵۰,۰۰۰ تا ۷۰,۰۰۰ کیلومتر نیاز به تعویض دارند. کالیپرها ممکن است هر ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا در صورت نشتی نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند.
۶. میل‌لنگ
میل‌لنگ حرکت خطی پیستون‌ها را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند و نیروی موتور را به گیربکس منتقل می‌کند. این قطعه یکی از اجزای اصلی موتور است.
زمان تعویض/بررسی: میل‌لنگ به‌ندرت تعویض می‌شود و معمولاً تا پایان عمر موتور (۲۰۰,۰۰۰ تا ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر) کار می‌کند. در صورت آسیب (مانند ترک یا خمش)، نیاز به تعمیر یا تعویض دارد.
۷. پمپ آب
پمپ آب مایع خنک‌کننده را در سیستم خنک‌کننده موتور و رادیاتور به گردش درمی‌آورد تا از گرم‌شدن بیش از حد موتور جلوگیری کند.
زمان تعویض/بررسی: معمولاً هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا هم‌زمان با تعویض تسمه تایم تعویض می‌شود. نشتی یا صدای غیرعادی نشان‌دهنده نیاز به بررسی است.
در ادامه آموزش لوازم یدکی خودرو به سراغ معرفی لوازم یدکی برقی می‌رویم.
معرفی مهم‌ترین قطعات برقی خودرو و عملکرد آن‌ها
قطعات برقی خودرو نقش حیاتی در عملکرد، ایمنی و راحتی دارند. این قطعات از سیستم‌های روشنایی، مدیریت موتور و امکانات رفاهی تشکیل شده‌اند. در ادامه شما را با مهم‌ترین این قطعات آشنا می‌کنیم.
آموزش لوازم یدکی خودرو؛ انواع و کاربردها
۱. باتری
باتری انرژی الکتریکی لازم برای استارت موتور، روشنایی و تغذیه سیستم‌های برقی خودرو (مانند رادیو، چراغ‌ها و ECU) را تأمین می‌کند.
زمان تعویض/بررسی: هر ۳ تا ۵ سال (بسته به کیفیت باتری و شرایط آب‌وهوایی). بررسی سطح شارژ و سلامت باتری هر ۶ ماه توصیه می‌شود.
۲. دینام (آلترناتور)
دینام نیروی مکانیکی موتور را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند تا باتری را شارژ کرده و سیستم‌های برقی خودرو را در حین حرکت تغذیه کند.
زمان تعویض/بررسی: معمولاً هر ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ کیلومتر یا در صورت خرابی (مانند صدای غیرعادی یا ضعف شارژ). بررسی تسمه دینام هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر توصیه می‌شود.
۳. استارت
استارت با استفاده از انرژی باتری، موتور را برای روشن‌شدن به حرکت درمی‌آورد. این قطعه برای راه‌اندازی اولیه خودرو ضروری است.
زمان تعویض/بررسی: معمولاً هر ۱۰۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا در صورت خرابی (مانند مشکل در استارت‌زدن). بررسی دوره‌ای هر ۱۲ ماه توصیه می‌شود.
۴. شمع‌ها
شمع‌ها جرقه لازم برای احتراق مخلوط سوخت و هوا در موتور را ایجاد می‌کنند، که مستقیماً بر عملکرد موتور و مصرف سوخت تأثیر می‌گذارد.
زمان تعویض/بررسی: هر ۳۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر (بسته به‌نوع شمع: مسی، پلاتینیومی یا ایریدیومی). بررسی وضعیت شمع‌ها هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر توصیه می‌شود.
۵. سنسورهای موتور (مانند سنسور اکسیژن و سنسور دمای خنک‌کننده)
سنسورهای موتور اطلاعات حیاتی (مانند دما، میزان اکسیژن در اگزوز یا فشار هوا) را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال می‌کنند تا عملکرد موتور بهینه شود.
زمان تعویض/بررسی: سنسور اکسیژن معمولاً هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر تعویض می‌شود. سایر سنسورها در صورت خرابی یا ارور سیستم (هر ۱۲ ماه بررسی شوند).
۶. فیوزها
فیوزها از سیستم‌های برقی خودرو در برابر اضافه‌بار یا اتصال کوتاه محافظت می‌کنند و در صورت بروز مشکل، جریان برق را قطع می‌کنند.
زمان تعویض/بررسی: فیوزها در صورت سوختن تعویض می‌شوند (بدون زمان‌بندی مشخص). بررسی جعبه فیوز در صورت بروز مشکلات برقی یا هر ۱۲ ماه توصیه می‌شود.
۷. کویل احتراق
کویل احتراق ولتاژ باتری را به ولتاژ بالا تبدیل می‌کند تا شمع‌ها بتوانند جرقه تولید کنند. این قطعه برای احتراق صحیح موتور ضروری است.
زمان تعویض/بررسی: معمولاً هر ۸۰,۰۰۰ تا ۱۲۰,۰۰۰ کیلومتر یا در صورت خرابی (مانند لرزش موتور). بررسی دوره‌ای هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر توصیه می‌شود.
8.واحد کنترل الکترونیکی (ECU)
ECU یک کامپیوتر کوچک است که داده‌های دریافتی از سنسورهای مختلف (مانند سنسور اکسیژن، دما، یا فشار) را تحلیل کرده و دستورات لازم را به اجزای خودرو (مانند سیستم سوخت‌رسانی، احتراق، یا گیربکس) ارسال می‌کند. این قطعه عملکرد موتور، مصرف سوخت، ایمنی و حتی سیستم‌های رفاهی را بهینه می‌کند.
زمان تعویض/بررسی: ECU معمولاً نیازی به تعویض ندارد و تا پایان عمر خودرو (بیش از ۲۰۰,۰۰۰ تا ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر) کار می‌کند، مگر در مواردی مانند خرابی ناشی از آب‌خوردگی، اتصال کوتاه یا نقص نرم‌افزاری.
در ادامه آموزش لوازم یدکی خودرو به سراغ معرفی لوازم یدکی بدنه می‌رویم.
معرفی مهم‌ترین لوازم یدکی بدنه خودرو و عملکرد آن‌ها
لوازم یدکی بدنه خودرو شامل قطعاتی هستند که به ظاهر، ایمنی و ساختار خارجی خودرو کمک می‌کنند. این قطعات علاوه‌بر نقش زیبایی‌شناختی، در حفاظت از سرنشینان و بهبود عملکرد آیرودینامیکی خودرو نیز مؤثرند. در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
۱. سپر (جلو و عقب)
سپرها در جلو و عقب خودرو قرار دارند و از بدنه در برابر ضربات خفیف محافظت می‌کنند. همچنین، طراحی آیرودینامیکی آن‌ها به بهبود جریان هوا و کاهش مقاومت کمک می‌کند.
زمان تعویض/بررسی: سپرها معمولاً در صورت تصادف یا آسیب فیزیکی (ترک، شکستگی) تعویض می‌شوند. بررسی ظاهری پس از هر حادثه یا هر ۱۲ ماه توصیه می‌شود.
۲. چراغ‌ها (جلو، عقب، مه‌شکن)
چراغ‌های جلو نور لازم برای رانندگی در شب یا شرایط کم‌نور را فراهم می‌کنند، درحالی‌که چراغ‌های عقب و مه‌شکن برای سیگنال‌دهی و افزایش دید در شرایط جوی نامناسب استفاده می‌شوند.
زمان تعویض/بررسی: لامپ‌های چراغ معمولاً هر ۱ تا ۳ سال (یا ۲۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر) نیاز به تعویض دارند. محفظه چراغ در صورت شکستگی یا کدری باید فوراً تعویض شود.
۳. آینه‌های جانبی
آینه‌های جانبی برای مشاهده نقاط کور و اطراف خودرو به کار می‌روند و نقش مهمی در ایمنی رانندگی دارند. برخی آینه‌ها دارای سیستم‌های گرمایشی یا تنظیم برقی هستند.
زمان تعویض/بررسی: آینه‌ها در صورت شکستگی یا خرابی مکانیزم برقی تعویض می‌شوند. بررسی عملکرد آن‌ها باید به‌صورت دوره‌ای (هر ۶ ماه) انجام شود. هنگام تعمیر و نگهداری خودرو لازم است به وضعیت آینه‌ها هم توجه کنید
۴. کاپوت
کاپوت، موتور را محافظت می‌کند و به دسترسی آسان به اجزای موتور برای تعمیرات کمک می‌کند. همچنین در آیرودینامیک خودرو نقش دارد.
زمان تعویض/بررسی: کاپوت معمولاً در صورت تصادف یا زنگ‌زدگی شدید تعویض می‌شود. بررسی وضعیت لولاها و قفل کاپوت هر ۱۲ ماه توصیه می‌شود.
۵. درب‌ها
درب‌ها امکان ورود و خروج سرنشینان را فراهم می‌کنند و به ایمنی و عایق‌بندی صوتی خودرو کمک می‌کنند. درب‌ها شامل اجزایی مانند قفل، شیشه و مکانیزم بالابر هستند که گاهی هرکدام از آن‌ها به‌شکل مجزا تعویض می‌گردد.
زمان تعویض/بررسی: درب‌ها در صورت آسیب شدید (تصادف یا خوردگی) تعویض می‌شوند. بررسی قفل‌ها و لولاها هر ۱۲ ماه یا در صورت بروز مشکل توصیه می‌شود.
۶. گلگیرها
گلگیرها چرخ‌ها را می‌پوشانند و از پاشیدن گل، سنگ و آب به بدنه و سایر خودروها جلوگیری می‌کنند. همچنین به زیبایی و آیرودینامیک خودرو کمک می‌کنند.
زمان تعویض/بررسی: گلگیرها در صورت تصادف، زنگ‌زدگی یا ترک‌خوردگی تعویض ی‌شوند. بررسی وضعیت آن‌ها هر ۱۲ تا ۲۴ ماه توصیه می‌شود.
۷. شیشه‌ها (جلو، عقب، جانبی)
شیشه‌ها دید راننده را تأمین می‌کنند و از سرنشینان در برابر عوامل محیطی محافظت می‌کنند. شیشه جلو نقش مهمی در ساختار ایمنی خودرو دارد.
زمان تعویض/بررسی: شیشه‌ها در صورت ترک‌خوردگی یا شکستن تعویض می‌شوند. بررسی ترک‌های کوچک یا آسیب‌های جزئی باید پس از هر حادثه یا هر ۱۲ ماه انجام شود.
نظرات کاربران